“We hate it when our friends become successful,” zingt Morrissey openhartig en provocerend tegelijk. Is dat iets om ons voor te schamen? Volgens filosofe Sara Protasi in haar Aeon-artikel Love your frenemy niet. Het is des mensen, en bij nader inzien is het helemaal niet verwonderlijk dat het net onze vrienden zijn die onze jaloezie opwekken. Want vaak zijn ze onze vrienden omdat we interesses, doelen, waarden, talenten met hen delen. Al die gelijkenissen zijn vruchtbare grond voor vriendschap, maar ook voor jaloersmakende vergelijkingen. Je zal het maar zien, de twee slimste (en mooiste) meisjes van de klas worden vrienden: met geen enkel ander meisje in de buurt voelen Lila en Lenù een verwantschap. Ze zoeken elkaar op, en stoten elkaar vervolgens geregeld af, want de gelijkenissen tussen hen tonen ook de minieme verschillen. Lila is net iets scherper, levendiger – briljanter, lijkt het. Maar dan later in het verhaal wordt duidelijk dat het voor Lila net andersom is: de briljante vriendin is Lenù. Allicht zijn ze het allebei. En is het boek een ode aan vriendschap in al haar menselijke ingewikkeldheid, alsook een verkenning van de gedachte dat vriendschap en jaloezie twee kanten van dezelfde medaille zijn.
Volgens Protasi komt jaloezie in verschillende vormen, goede en slechte. Ik ben niet zeker of er een goedaardige vorm van jaloezie bestaat. Elk spoor van jaloezie, hoe menselijk ook, lijkt mij toch af te doen aan het ideaal van vriendschap. In plaats van jaloezie zou het talent van een vriend ook bewondering kunnen opwekken, maar volgens Protasi voelen we vooral bewondering voor mensen die ver van (of boven) ons af staan. Voor Louisa May Alcott, de auteur van Little Women, voelen Lila en Lenù bewondering, geen jaloezie. Maar we kunnen ook leren om onze vrienden te bewonderen, om te genieten van hun prestaties. Zelfs Lila en Lenù slagen er af en toe in om zonder aan zichzelf te denken te genieten van elkaar. Zo sporen goede TV-series ons niet alleen aan om een beter mens te worden, ze doen ons ook nadenken over wat dat eigenlijk betekent – een goed mens zijn.
Reacties
Een reactie posten